ARCHIEF RIJNMOND 13 sept 2020 - Liefde in tijden van corona

In het tv-item zag je mensen die zich helemaal hebben laten meeslepen door het denken in samenzweringen, die menen dat Rutte wordt betaald door de farmaceutische industrie, die de overheid en de media wantrouwen, die denken dat er een soort verborgen agenda is bij het corona-beleid, dat er straks mét een vaccin een microchip wordt ingebracht om ons te controleren. En er was zelfs een mevrouw die met droge ogen verklaarde: ‘Ik geloof ook niet in feiten.’

Haar dochter, die erbij zat, bleek te gruwen van zo’n manier van denken, en dat heeft afgelopen maanden - begrijpelijkerwijs - geleid tot spanningen tussen moeder en dochter.

Bij twee stellen in de reportage speelde hetzelfde.

Het stramien: een van tweeën gaat het rationele pad af, de ander ziet die persoon als het ware in de verte verdwijnen, en het wordt lastig om elkaar nog terug te vinden.

Hoe zou dat bij ons gaan, als een van ons tweeën verstrikt zou raken in zulk conspiratiedenken, zo vroegen mijn vrouw en ik ons van de week hardop af. Wij zitten in ons denken voor mijn gevoel helemaal op dezelfde lijn, maar stel je voor. Wat zou dat voor gevolgen hebben?

We kennen voorbeelden van partners die zo uit elkaar dreven dat er onvoldoende gemeenschappelijk grond overbleef. Bijvoorbeeld doordat een van tweeën zich heel erg ontwikkelde en de ander als het ware stil bleef staan. Of dat de één een passie voor het een of ander opdeed die voor de ander totaal oninvoelbaar was.

We grapten nog: het is maar goed dat ik al met grammofoonplaten bezig was toen we elkaar leerden kennen. Mijn vrouw wist vanaf de eerste dag wat ze aan me had.

En toen kwamen we op een paar vergelijkingen.

Als een van ons tweeën zou vallen voor onbewezen corona-theorieën zou dat voor ons, en zeker voor mij, zoiets zijn als wanneer je partner in een psychose raakt. Of dement wordt. Dan glipt degenen voor wie je ooit dacht te hebben gekozen intellectueel tussen je vingers door.

Ik héb zulke situaties ook al eens meegemaakt. De ene heel dichtbij, de andere van een afstandje.
Met mijn eerste vrouw.

Tijdens onze verkeringstijd, nu 28 jaar geleden, overkwam haar een ernstig ongeluk, met hersenletsel. Daarna worstelde ze onder meer met een angststoornis en hallucinaties. Hallucinaties die mogelijk werden veroorzaakt door het medicijn dat ze gebruikte.

Ik heb toen gemerkt hoe lastig de communicatie wordt als iemand afdrijft richting irrationaliteit. Als iemand dingen ziet en hoort die er voor jou niet zijn. Dat er slangen uit de wc kruipen, en terroristen in de straat lopen.

Na een paar maanden trok ik het echt niet meer en is mijn vriendin een tijdje terug bij haar ouders gaan wonen. Waar in de loop van nog een paar maanden de hallucinaties wegebden en we alsnog hebben besloten om samen verder te gaan.

Op een vakantie met mijn eerste vrouw naar Amerika kregen we een vrij harde echo van onze eerdere besognes gepresenteerd tijdens een wonderlijk verjaardagsfeestje. Een demente tante van mijn vrouw was jarig en die verjaardag zouden we vieren bij kinderen van haar. Voor die gelegenheid werd de tante opgehaald uit het verpleeghuis waar ze vertoefde.

Daar was ze jaren eerder in opgenomen tot groot verdriet van haar echtgenoot die het geloof ik zag als een soort capitulatie dat het te zwaar voor hem was geworden om zijn leven nog met haar te delen.

Of de tante begreep dat ze jarig was, laat staan dat ze zo-veel-en-tachtig werd, viel niet te peilen. Maar ze leek de taart met smaak te verorberen en ze zong de hele tijd Nederlandse kinderliedjes. Ja, en ze probeerde mij te versieren. Ze kwam dicht bij me zitten, lonkte maar met haar ogen naar me en maakte steeds aanstalten om zich uit te kleden. Wat door anderen werd tegengehouden. En waar ik me uiteraard nogal ongemakkelijk bij voelde.

Toen haar dan toch duidelijk was geworden dat ze bij mij aan het verkeerde adres was, richtte ze zich met haar avances op een andere mannelijke verjaardagsgast, zich niet realiserend dat het haar eigen kleinzoon betrof, die ook nog eens voor het eerst zijn nieuwe vriendin had meegenomen.

Hoezeer haar man ook had gehouden van de vrouw die ze ooit was, het vraagt weinig voorstellingsvermogen om te begrijpen dat het niet meer ging.

Zou zoiets ook bij ons kunnen, vroegen mijn vrouw en ik ons dus af. Ja, natuurlijk. Dementie, een psychose, rare denkbeelden ontwikkelen zou ook óns uit elkaar kunnen drijven. We houden veel van elkaar, maar die liefde - in tijden van corona, en daarbuiten - is natuurlijk niet onvoorwaardelijk. Als je de ander geestelijk structureel niet meer kunt volgen, is het gedaan.

SPEELLIJST

DE TUNE
1. Ik mis je - John Verkroost

2. De Tuin der lusten - The Kik
3. Maantje luister eens goed - Loes Luca en haar moeder
4. Pokkewijf - Mike Boddé
5. Het bruidspaar - Gerard Cox & Erik van der Wurff

6. 500 x De Emotie - Hans den Outer

FEYENOORD
7. Kakkerlakken - Theo Maassen
8. Hand in hand, kameraden - Rotterdams Philharmonisch Orkest
9. Feyenoord (Het Dorp) – Brigitte Kaandorp
10. De voetbalpolonaise (deel 2) - De Spelbrekers
11. Hooligan - Rien Vroegindeweij
12. We benne lieve mensen - Kees Korbijn