Havenbedrijven willen waterstofbeurs voor onderlinge handel

"De opzet van de handelsbeurs is vergelijkbaar met de reeds bestaande gas- en elektriciteitsbeurs", aldus Bert den Ouden, voormalig directeur van de Nederlandse energiebeurs APX-ENDEZ. Hij schreef in opdracht van het ministerie van Economische Zaken een eerste verkenning naar de mogelijkheden van een waterstofbeurs. Dit rapport is vandaag digitaal aan minister Wiebes overhandigd.

Den Ouden: "Door alle producten en diensten op één beurs te verhandelen, wordt de handel in waterstof goedkoper, efficiënter en toegankelijker. Ook voor kleinere spelers." Nederland kan met de beurs internationaal een sterkere rol gaan spelen in de waterstofmarkt, is zijn overtuiging. "De beurs kan als een magneet voor de handel gaan werken."

Waterstof wordt algemeen gezien als een kans voor een klimaatneutrale economie. Bij het gebruik komt geen broeikasgas vrij en het kent vele toepassingen. Het onzichtbare gas is lichter dan lucht en het maakt snel verbindingen met andere stoffen. In Nederland wordt op dit moment vooral grijze waterstof vanuit aardgas geproduceerd, ongeveer 5 procent van de totale hoeveelheid energie.

De energiedrager wordt vooral gebruikt in de industrie, onder meer als bijproduct van chemische processen. In de toekomst komen er meer toepassingen, om bijvoorbeeld de overschotten van wind- en zonne-energie op te vangen of met hergebruik van raffinaderijgas in de Rotterdamse haven. Ook Stedin en Essent denken erover waterstof voor woningen te gaan leveren. Verder experimenteren de scheepvaart en het vrachtvervoer met waterstof als brandstof.

De verwachting is dan ook dat de vraag naar waterstof in de toekomst sterk zal toenemen. Omdat de vraag en het aanbod naar waterstof heel wisselend kan zijn en overschotten en tekorten kunnen ontstaan, lijkt een waterstofbeurs noodzakelijk. Partijen kunnen hier tekorten en overschotten uitwisselen, waardoor de verschillen op de markt kleiner worden.

Voor het transport van waterstof bestaat nog geen landelijk netwerk. Er wordt weliswaar in Nederland al op verschillende plaatsen waterstof geproduceerd, maar deze productielijnen zijn niet met elkaar verbonden. Het vervoer van waterstof is ook niet goedkoop over de weg, per trein of per schip. Er moet dus een ondergronds leidingennetwerk komen, dat met elkaar verbonden is, inclusief waterstofopslag en een terminal voor import van waterstof.

Rotterdam heeft al twee industriele waterstofnetwerken bij Air Liquide en Air Products in de Botlek. Hier wordt grijze waterstof getransporteerd en geproduceerd, maar de capaciteit is beperkt en niet bedoeld voor de handel.

Den Ouden ziet dan ook liever dat de bestaande industriële clusters in Rotterdam, Amsterdam, Groningen en Terneuzen met elkaar worden verbonden, waardoor er een landelijk leidingennetwerk ontstaat. "De waterstofbeurs zou fasegewijs kunnen meegroeien met de opbouw van een markt voor klimaatneutrale waterstof." aldus de onderzoeker, die over een jaar een nieuw rapport hoopt te kunnen afleveren.

CEO Havenbedrijf Rotterdam Allard Castelein, namens de zeehavens: "Het is goed om hierin gezamenlijk op te trekken. We willen zo niet alleen tempo maken met de ontwikkeling van waterstof in ons land, maar tevens zorgen dat Nederland een centrale rol gaat spelen in de vernieuwing van het energiesysteem van Noordwest-Europa."