nieuws

Leven met autisme en een roedel wolfhonden: 'De behoefte aan rust is allesoverheersend'

Ze kan geen gesprek voeren met tegelijk de autoradio aan, geeft nooit een lezing of interview zonder haar wolfhonden en leeft graag 'in het ooit'. Judith Visser schreef een autofictie-boek over leven met autisme als volwassene: Zondagsleven. Het is een vervolg op haar vorige boek Zondagskind. Chris Vemer wandelde met Judith en haar honden Yuriko en Fontana door het Waterbos bij Rockanje: "Zonder honden zou ik echt wegkwijnen."
In het boek heet Judith Visser Jasmijn Vink. "Het is autobiografisch, maar met andere namen", legt Judith tijdens het wandelen uit. "Jasmijn Vink heeft vergelijkbare ervaringen als ik. Om twintig jaar in een boek te proppen, moet je soms ergens in knippen of dingen samenvoegen. Daarom is het autofictie."
In Zondagskind beschreef Judith hoe het was om op te groeien met autisme. Het vervolg, Zondagsleven, gaat over volwassen zijn met autisme, en alle uitdagingen die daarbij komen kijken, zoals de liefde.

Wat je niet ziet

Ze was eigenlijk niet van plan een vervolg te schrijven. "Mijn doel met Zondagskind was om mensen te laten zien hoe het is om op te groeien met autisme. Ik merk dat mensen geen idee hebben wat dat inhoudt. Als ze mij ontmoeten, zeggen ze: "Heb jij autisme? Dat zie ik helemaal niet!". Nee, dat zie je ook niet. Ik wilde schrijven wat er binnen in je hoofd gebeurt, dat wat je niet ziet."
Judith kreeg veel reacties op Zondagskind. En veel mensen wilden weten hoe het is als volwassene. "Want dan begint het leven eigenlijk pas."

Prikkels

De schrijfster werkte lang op een kantoor aan het Hofplein in Rotterdam. "Ik kon daar niet wennen, niet functioneren. Te veel prikkels, te lange dagen, te fel licht."
Judith was blij dat ze op zichzelf woonde, maar ze moest toch de huur betalen. Achter de receptie schreef ze haar eerste manuscript: een thriller. "Mijn doel was: ooit ben ik schrijver en dan leef ik in vrijheid." Er zijn heel wat jaren overheen gegaan, maar inmiddels is Judith fulltime schrijver, woont ze in Rockanje, is ze tien jaar getrouwd en wandelt ze elke dag met haar honden. "Ze zijn altijd bij mij en het fijne van honden is dat ze altijd vrolijk zijn. Ze staan mij niet toe chagrijnig te zijn."

Leven in het ooit

"Ik geloof heel sterk in het ooit", zegt Judith. "Je moet in het nu leven zeggen ze, maar ik leef graag in het ooit, want dat houdt je op de been. Ik kon niet, zoals veel mensen na werk 's avonds ontspannen, want ik was kapot. Ik moest gelijk gaan slapen en de dag daarna moest ik weer na kantoor."
De man van Judith begreep haar al voor ze wisten wat Judith had, en dat is enorm belangrijk voor haar. Als hij film wil kijken, moet dat met een koptelefoon op, het geluid van zijn telefoon moet uit en hij mag niet met deuren slaan. "Ik heb geen filter in mijn hersenen, dus waar andere mensen geluiden kunnen filteren, hoor ik alles even hard. Als ik met hem wil praten in de auto en de autoradio staat ook aan, word ik gek. Dan is het of heel de wereld in mijn oor zit te schreeuwen. Hij kan zich niet voorstellen hoe het is, want hij heeft dat niet. Maar hij houdt er wel rekening mee en dat is heel wat waard."

Schuld

De schrijver voelt zich soms schuldig, omdat er ook een versie van haar is die zich heel bewust is van haar afwijkende gedrag. "Er is ook een 'normale' Judith in mijn hoofd. Die weet allemaal heel goed hoe het moet, alleen ik kan dat niet uitvoeren en dat is zo frustrerend. In een kamer vol mensen zal de normale Judith, als er geen corona is, iedereen een hand geven en zich voorstellen. Ik zie haar dat doen, maar ik kan die drempel niet over zelf. Dat maakt het extra frustrerend. Niet alleen komt alles even hard binnen, ik zie ook een soort parallelplaatje hoe het allemaal eigenlijk zou moeten gaan. En dan heb je ook nog de beleving achteraf: hoe je eigenlijk had gewild hoe het was gegaan, maar zo is het niet gegaan. Dat maakt het heel druk in mijn hoofd."
In het boek beschrijft ze een situatie waarin haar vader haar ergens heen bracht. Het was een lange reis. Bij aankomst wilde hij wel een kop koffie, maar Judith wilde niets liever dan liggen en tot rust komen van de rit. Ze stuurde haar vader terug.
"Een paar uur later besefte ik al: shit, wat heb ik nou gedaan. Ik heb zo'n lieve vader en dit is hoe ik hem behandel! Ik praat het gelijk uit en dan zegt hij: het is goed, ik weet toch hoe je bent", vertelt Judith. "Maar het is een hele lelijke kant van mij die ik pas achteraf besef. Niet om het goed te praten, maar het hoort erbij. En ik probeer echt om zo min mogelijk egoïstisch te zijn, maar de behoefte aan rust is allesoverheersend."

Rust

Die rust vindt Judith ook bij haar wolfhonden. "Die praten niet tegen mij, die geven mij rust. Wij zijn één." De honden gaan altijd mee naar interviews en lezingen. "Dan heb ik het idee: dit doen wij samen, dan is het een avontuur. Ik word er wel heel moe van, maar ik kan het omdat ik me op de hond focus."
Voorlopig is Zondagsleven Judiths laatste boek over autisme. "Ik ben nu wel klaar met boeken over autisme, dat verhaal is nu wel verteld."
Zondagsleven van Judith Visser is een uitgave van HarperCollins. Vanaf 6 oktober ligt het in de boekhandel.
Luister het hele gesprek met schrijver Judith Visser terug door bovenaan dit artikel over het plaatje naar rechts te swipen en op de blauwe tegel te klikken.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl