Stel je veel uit? Dan ben je een kei in jezelf foppen

We kennen het allemaal wel: je moet iets doen, maar je hebt er helemáál geen zin in. Dus je stelt het uit. Liever eerst nog even de mail checken of de plantjes water geven. Waarom doen we dat toch? Dat eeuwige uitstellen?

"Dan hoef je niet te doen wat je niet leuk vindt", zegt Ron de Jong. We maken onszelf wijs dat we er later wel zin in zullen hebben. Of gebruiken het smoesje dat we beter presteren onder druk. Dat is allebei niet waar. Je krijgt er eigenlijk nooit zin in. En de meeste mensen presteren helemaal niet beter onder druk."

Wat ook voorkomt, zegt De Jong: verkeerd inschatten hoeveel tijd iets kost. "Zo van: dat doe ik tussendoor wel even. We weten dat het niet handig is. Maar dat pikt ons brein eigenlijk niet en daar krijgen we onplezierige gevoelens van. En dus gaan we van alles verzinnen om het uitstelgedrag te rechtvaardigen."

Angst is een belangrijke factor bij uitstelgedrag, zegt De Jong. "Mensen zijn bang dat ze het overzicht missen of dat iets niet gaat lukken. Ze stellen het falen als het ware uit. En als het misgaat kunnen ze zeggen: ja, maar ik heb er ook niet veel tijd voor genomen. Daarmee kunnen ze zichzelf ook nog beschermen."

"Het bijzondere", vervolgt De Jong, "is dat het uitstellen direct wordt beloond. Je krijgt als het ware, net als een hond, direct een brokje. Net als met roken of met gokken. Die beloning, heel dichtbij, telt bij rokers en gokkers ook veel zwaarder dan de problemen in de verte. En zo heeft uitstellen ook een verslavend effect."

Maar wat nou als je daar vanaf wilt? Dan zul je je uitstelgedrag moeten leren herkennen, stelt hij. "De deal is dan: meteen van start. Als je eenmaal bezig bent, merk je dat zo'n taak heus niet zo erg is."

Een extra tip? Deel een grote klus op in kleine stappen. "Dan ben je vooruit en merk je: ik ben onderweg."

Nog eentje? Zet je mobiel uit en klik je e-mail weg. "En ook niet een uur gaan kletsen aan de telefoon."

En wat mag dan de beloning zijn voor dat direct aan de bak gaan? De Jong: "Je krijgt er geluksgevoelens van."