nieuws

Een glazen paleis met de eerste roltrappen van Rotterdam; voor de opening van de Bijenkorf loopt de stad uit

Duizenden mensen drommen samen in het centrum van Rotterdam op donderdag 16 oktober 1930. De bereden politie moet eraan te pas komen om de mensenmassa en het verkeer in goede banen te leiden. Reden voor de opgewonden meute: de Rotterdamse Bijenkorf opent om half drie ’s middags de deuren voor het publiek.
Een dag eerder is het 'Glazen Paleis' officieel geopend in aanwezigheid van zevenhonderd genodigden. Het pand is een ontwerp van architect Willem Dudok. De Bijenkorf is het eerste gebouw in Rotterdam met roltrappen.
De Rotterdamse Bijenkorf is het grootste filiaal van het warenhuis in Nederland. Als de plannen voor het gebouw bekend zijn, schrijft de Telegraaf in april 1929: "Het zal Rotterdam ongetwijfeld zeer verheugen dat de grootste Bijenkorf voor de Maasstad gereserveerd is. Heeft Amsterdam 2700 en Den Haag 3100 vierkante meter, voor Rotterdam zijn 4300 vierkante meter disponibel.

Daktuin

Architect Dudok vertelt in hetzelfde artikel over zijn ontwerp: “Onze Bijenkorf zal als het ware den Coolsingel afsluiten. Ook komt het gebouw aan drie zijden geheel vrij te staan, wat een prachtige gelegenheid gaf voor het projecteeren van breede schouwvensters voor de meest afwisselende etalages.
Het zes etages hoge gebouw heeft een 65 meter hoge toren. Op het dak is een daktuin aangelegd en daaronder zit de lunchroom. Voor het personeel is een aparte daktuin gemaakt.

Hypermodern

Het luxe warenhuis zit vol met technische snufjes. Zo is er een moderne luidsprekerinstallatie om mededelingen om te kunnen roepen. Vorm en kleur van de luidsprekers zijn door den architect ontworpen, zodat het uiterlijk geheel in harmonie is met het interieur”, schrijft een krant daags na de opening. Ook is er een uitgebreid luchtverversingsysteem en wordt de temperatuur automatisch geregeld. Ook heel modern: "het stoken der ketels zal met olie plaatsvinden".
De Rotterdamse Bijenkorf staat aan het Van Hogendorpplein, op de kruising met de Schiedamsche Singel. Voor veel mensen is een bezoek aan het warenhuis een uitje: met de roltrap naar de lunchroom op het dak.

Bij het Duitse bombardement op het centrum van Rotterdam van 14 mei 1940 raakt zo’n twee derde van het pand beschadigd. De directie besluit in juli 1940 om het voorste gedeelte van het gebouw in te richten als noodwinkel. Het herstel kost ruim een half jaar. Op 22 januari 1941 is de heropening van de Bijenkorf aan de Coolsingel.

Plaats maken

In de wederopbouwplannen na de Tweede Wereldoorlog staat de Bijenkorf eigenlijk nogal ‘in de weg’. De flaneerboulevard die de Coolsingel ooit is geweest, moet een doorgaande weg worden. Dat de Bijenkorf de Coolsingel als het ware afsluit, zoals architect Dudok in 1930 zegt, is nu een nadeel geworden.
In het huidige centrum van Rotterdam zou de oude Bijenkorf ongeveer op de plek van het Churchillplein staan. Op onderstaande foto uit 1938 is de locatie goed te herkennen. Links van de Bijenkorf is het HBU gebouw te zien, dat er nog altijd staat.

Het pand van de Bijenkorf moet wijken en het warenhuis krijgt een nieuwe plek op de Coolsingel. De eerste paal daarvan wordt op 10 maart 1955 geslagen. In juli 1956 wordt de vlag gehesen omdat het hoogste punt is bereikt. Op de foto van die gelegenheid is de oude Bijenkorf op de achtergrond te zien.
foto: Ary Groeneveld/Stadsarchief Rotterdam
De nieuwe Bijenkorf wordt op 19 maart 1957 geopend. Het oude pand wordt dan nog gebruikt als magazijn. In september 1959 start de sloop van de oude Bijenkorf. Dat is een tijdrovende klus, waarvoor zo’n twee jaar wordt uitgetrokken.
Het Vrije Volk schrijft op 23 september 1959 daarover: “Het gebouw is in feite één brok beton, de vloeren, de muren, de pilaren, alles is van beton. Ruim tienduizend kubieke meter van dit harde materiaal moet in stukken geslagen worden en daarbij kan men geen gebruik maken van springstoffen. Dat zou in het hartje van de stad te gevaarlijk zijn.
Een gevelsteen van de oude Bijenkorf is bewaard gebleven. De monumentale steen heeft jaren bij het distributiekantoor van de Bijenkorf op een industrieterrein in Woerden gelegen. Nu de Coolsingel opnieuw wordt ingericht, is besloten dat de gevelsteen terugkomt naar Rotterdam.
Lees meer: Gevelsteen Bijenkorf krijgt plek op vernieuwde CoolsingelFoto's: collectie Stadsarchief Rotterdam

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl