Hoogleraar: 'We hebben geen mentale weerstand tegen de gevolgen van de pandemie'

Dat een pandemie grote impact heeft op een samenleving is inmiddels wel duidelijk volgens de hoogleraar inclusieve welvaart, maar daar is de corona-uitbraak bij lange na niet het eerste voorbeeld van. "Wat je ziet bij pandemieën in het verleden is dat een aantal omstandigheden anders waren dan nu", vervolgt De Jong.

De Jong: "Deze pandemie, hoe vervelend ook, heeft wereldwijd een veel minder dodelijk effect dan bijvoorbeeld de Pest of de Spaanse griep. In het verleden waren er veel te weinig medicijnen op voorraad, was de hygiëne in steden slecht en wisten mensen ook niet precies waar de ziektes vandaan kwamen. Daardoor had het toen een heel andere impact."

"Nu kunnen we met vrij veel wetenschappelijke informatie nagaan wat er ongeveer aan de hand zou kunnen zijn, die kennis neemt toe en kun je op het internet vinden. Er is nu ook uitzicht op een medicijn. Dat duurt nog wel een aantal maanden, maar het uitzicht dat het einde definitief kan komen biedt mensen toch meer hoop als het nog maanden duurt. Bij heel veel van die vorige pandemieën was de kennis daar te beperkt voor. En waren bovendien de leefomstandigheden te eenvoudig. We kunnen ons nu veel beter beschermen dan toen."

Maar kunnen we ook iets leren van vorige pandemieën, waar we wat aan hebben in deze coronacrisis? "Een van de lessen die ecologen trekken: we moeten ophouden met het om zeep helpen van biotopen van wezens, in dit geval vleermuizen, waardoor die ziektes worden overgebracht", vertelt De Jong daarover. "Je ziet ook hier dat de terugloop van natuur en milieu uiteindelijk ziektes veroorzaakt, dieren worden gedwongen in grotere nabijheid van de mens te leven."

"Een andere les: we moeten ons niet onkwetsbaar wanen, ziektes zijn er altijd geweest en zullen er altijd blijven. We moeten daar iets meer weerbaarheid tegen hebben en misschien ook iets meer prioriteiten stellen wat we belangrijk vinden in het leven. Toen deze epidemie begon was ik ook erg angstig en hoopte ik vooral dat de voedselvoorraad op orde zou zijn, of dat de waterleiding zou blijven werken. Die dingen zijn allemaal niet ter discussie gekomen."

"Er kunnen toekomstige crises zijn, waar dit soort zaken wel gevaar kunnen lopen en een epidemie nog veel heftiger gaat toeslaan dan deze doet. Daar moeten we weerbaarheid tegen ontwikkelen, die hebben we nu eigenlijk niet."