nieuws
Ontsnapping Kijvelanden: Cindy misleidde het personeel met haar rokje
3 december 2020, 12:59 • 4 minuten leestijd
De ontsnapping uit tbs-kliniek de Kijvelanden in Poortugaal in maart was mogelijk doordat een vrouw het personeel wist te misleiden met haar rok. Ze had er bewust metalen gespen in gedaan, zodat werd gedacht dat de metaaldetectie daarop aansloeg. In werkelijkheid had zij ook een vuurwapen en een mes in haar onderbroek.
Deze gang van zaken wordt geschetst in een zeer kritisch rapport van de Inspectie Justitie en Veiligheid, dat donderdag is verschenen. Daaruit blijkt dat twee tbs'ers al langer plannen hadden om te ontsnappen en dat de controle in de kliniek meermalen faalde.
Op 1 maart van dit jaar gijzelden Dennie M. en Tony van H. een medewerker van de Kijvelanden en braken zo uit. Het tweetal vluchtte in een bestelde taxi en werd achtervolgd door de politie. Bij het Gelderse Ochten werd Dennie M. doodgeschoten en Tony van H. gearresteerd.
De grote vraag was: hoe waren beide mannen aan de wapens gekomen? De Inspectie heeft een reconstructie gemaakt over een langere periode. Dennie en Tony zaten op de EVBG-afdeling Olivijn, voor extreem vlucht- en beheersgevaarlijke tbs-gestelden. Dennie M. komt op 1 september 2019 op de afdeling, Tony van H. zit er al een paar jaar.
Handtas
Op 1 februari 2020 weet de vriendin van Dennie, Cindy S., een mobiele telefoon naar binnen te smokkelen. Ze verstopt die in de bodem van haar handtas. Zij heeft de nodige ervaring: bij eerdere bezoeken, ook in andere klinieken, heeft zij al spullen voor haar vriend mee naar binnen genomen.
Een week later worden een ijzerzaagje, inbussleutel en een touwladder gevonden op Olivijn. De touwladder, gemaakt van dweilen en latjes, was bedoeld om over het hek van de luchtplaats te klimmen. Dennie M. en Tony van H. communiceren met elkaar via de mobiele telefoon en een smart-tv.
Omdat het personeel argwaan krijgt, worden Tony, Dennie én diens vriendin extra in de gaten gehouden. Ze vermoeden een uitbraak van het duo.
Op 29 februari 2020 komt Cindy met haar zoon op bezoek. De metaaldetector piept, maar dat wordt geweten aan de gespen in haar rok. Twee handscans falen daarna: in de een is de batterij leeg, de ander doet het niet. Cindy tilt haar rok omhoog en toont een legging, waaraan de portier niets bijzonders ziet. Ze mag doorlopen.
Alarmpistool
Maar onder de legging zit een geprepareerde boxershort van Dennie. In speciale vakjes zitten een alarmpistool, knalpatronen en een mes. Op de afdeling kan Cindy onbegeleid op de kamer zijn bij Dennie. Tony en hij hebben contact en omhelzen elkaar.
De volgende dag, op 1 maart om 16.36 uur, pakt Dennie het vuurwapen, schiet een paar keer en dwingt een medewerker om de kamer van Tony te openen. Hij geeft hem het mes. Ze dwingen de medewerker en de portiers deuren te openen en binnen vier minuten stappen zij in de taxi. Onderweg naar de uitgang is meerdere keren geschoten, maar dus met losse flodders. Dennie heeft al die tijd via zijn mobiele telefoon contact met Cindy, die alles hoort.
De Inspectie constateert na dit relaas dat de controle van het bezoek sterk heeft gefaald. Zo is verzuimd om Cindy te fouilleren of kleding te laten uitdoen.
Op de EVBG-afdeling werd het drietal onvoldoende in de gaten gehouden. De Inspectie wijt dat aan een onderbezetting, onervaren personeel zoals invalkrachten en aan onderling wantrouwen. "Diverse medewerkers hebben naar de Inspectie uitgesproken dat zij meerdere collega's uit hun team ongeschikt vinden om deze zware doelgroep te behandelen en te beveiligen."
Vertragen
De portiers van de Kijvelanden hebben de deuren snel geopend, omdat zij hun collega's wilden beschermen. De Inspectie wijst erop dat zij niet getraind waren op een mogelijke gijzeling. Het protocol geeft het advies te 'vertragen en isoleren'. Met tijdwinst zou de politie mogelijk naar de kliniek hebben kunnen komen.
Tbs-kliniek de Kijvelanden heeft de controles inmiddels aangepast. Bij het piepen van de metaaldetectie moeten kledingstukken voortaan worden uitgedaan en kan ook worden gefouilleerd. Spullen mogen alleen in een doorzichtige, plastic tas worden meegenomen.
De ingang van de kliniek wordt verbouwd, zodat een nieuwe bodyscan kan worden geïnstalleerd. Ook streeft de Kijvelanden ernaar om al het personeel voortaan te controleren en het aantal portiers wordt uitgebreid. Op de EVBG-afdeling is meer personeel in vast dienstverband werkzaam.
Tony van H. en Cindy S. staan op 22 januari 2021 in Dordrecht voor de rechter voor de gijzeling en de ontsnapping. Uit het rapport van de Inspectie blijkt dat Cindy zeer gedetailleerd heeft verklaard over haar rol, maar dat Tony ontkent dat hij afwist van de uitbraakplannen.
