Honderd jaar Biesbosch-vogels in één boek: van visarenden tot (mogelijke) sneeuwuilen

Vijf vrijwilligers van de Natuur- en Vogelwacht Dordrecht werkten aan het boek. "Daar hebben we heel wat vrije uurtjes in het weekend en in de avonden aan besteed", vertelt Sander Terlouw.

"We wilden een boek maken voor de vogelaars en de natuurliefhebbers rondom de Biesbosch, waarin álles staat over de vogels in dit gebied in de afgelopen honderd jaar. Hoe heeft een soort zich ontwikkeld, welke zijn verdwenen of juist verschenen? Dat is ook gerelateerd aan het landschap, want ook dat is veranderd."

Een vuistdik boek is het resultaat. "Maar dat hebben we luchtig proberen te brengen. Het nodigt met de foto's uit om doorheen te bladeren; je hoeft niet elke letter tekst te lezen om een beeld te krijgen van de vogelbevolking en de veranderingen."

De Biesbosch is een zoetwatergetijdengebied. Vooral voor de afsluiting van het Haringvliet in 1970 had het gebied twee keer per dag te maken met de invloeden van eb en vloed. "Als het eb werd, vielen er grote arealen slik en zandplaten droog. Dat had een ongelooflijke magneetwerking op allerlei vogels", zegt Reinier Jaquet, die ook meeschreef aan het boek. "Zeker in het najaar en de herfst, dus in het trekseizoen. Nederland stond ook bekend als een goed doortrekgebied, waar vogels weer even op kracht konden komen."

Allerlei vogels komen aan bod in het boek. Zo had de Biesbosch voorheen een grote kolonie kwakken, maar dat is inmiddels een zeldzaamheid in het gebied. Andersom geldt dat voor de visarend: die is pas sinds enkele jaren te zien in de Biesbosch.

"Door ontwikkelingen in de laatste 25 jaar, bijvoorbeeld door de uitbreiding van de Biesbosch met drieduizend hectare, is het gebied rijker geworden", zegt Terlouw. "Er is enorm veel variatie."

Van sommige vogels staat bovendien niet helemaal vast of ze daadwerkelijk in de Biesbosch geweest zijn. Maar daar hebben de schrijvers wat op bedacht: een zogenaamde sneuvelpagina. "Zo zou er een witte uil zijn gezien hier in de winter van '63. Dat zou zomaar een sneeuwuil kunnen zijn geweest, maar dat weten we niet zeker."

De Biesbosch is een mooi natuurgebied en was deze zomer, waarschijnlijk mede door corona, nog meer in trek bij mensen. "Je ziet dan ook bedreigingen", zegt Terlouw. "Recreatie bijvoorbeeld. Ik wil ook graag in de Biesbosch zijn en ik snap het, maar we moeten goed nadenken dat we het zo doen dat er ook genoeg plek is voor de vogels. Je ziet nu in de zomer afgesloten kreken vol met vogels zitten, en kreken waar gevaren wordt zijn leeg. Dat contrast is heel hard."

De schrijvers zouden het graag beter zien. "De Biesbosch is te klein voor zoveel mensen. Wat dat betreft mag er nog wel drieduizend hectare bijkomen in de komende 25 jaar."