The making of….de ontmaskering van 'goedzak Jan' die drie jaar lang het lichaam van Elly verborg voor haar AOW’tje

Elly moet er al een hele lange tijd hebben gelegen, want buren hadden haar al jaren niet gezien. Zo gek vonden ze dat niet, want ze verbleef in een verpleeghuis, vertelde haar huisvriend Jan altijd. Hij woonde aan de achterkant en stond bekend als een goedzak. Jan was eind januari overleden. En nu blijkt ook Elly dood.

Haar etagewoning is nog altijd vergrendeld als ik twee weken later een kijkje neem. Ik snuffel wat rond en aan de achterkant van het complex blijf ik staan bij een rommelige voortuin met een eenzame rolstoel. Zo eentje die je gratis kunt lenen bij de Thuiszorgwinkel. Ik zie ook een vensterbank vol verlepte planten. Dat zou wel eens het huisje van die Jan kunnen zijn.

En dan word ik aangesproken: “Zoek je iets?” Meneer Kemal was mij nog niet opgevallen. Ik hem blijkbaar wel. Ik vertel wie ik ben en hij zegt: “Heb je tijd voor een kop koffie?” en zet het tuinhek open.
Aan zijn tuintafel begint meneer Kemal te vertellen over buurman Jan. Over die goeierd die doodziek was, maar geen zorgverzekering had. Die al jarenlang op dit adres woonde maar niet stond ingeschreven. Die niets moest hebben van de autoriteiten, een eenvoudig bestaan leidde met zijn shaggie en kop koffie, en alles deed voor Elly, die hij in zijn verhalen levend hield tot op de dag van zijn dood.

De voortuinen van Jan Ton en buurman Kemal met de eenzame rolstoel

Het geheim dat Jan mee zijn graf in neemt, laat veel vragen achter. Zeker bij zijn buren. Waarom verzweeg Jan de dood van Elly? Dat is de kernvraag. Het raadsel is misschien te ontrafelen als ik achterhaal hoe het kan dat iemand wel ergens woont, maar er niet officieel staat ingeschreven en geen zorgverzekering heeft terwijl dat voor iedereen verplicht is. Hoe kan het dat Jan volledig onder de radar leefde?

Alle aanknopingspunten loop ik na, hoe klein ook. Vaak blijken de kleinste details van grote waarde. Zoals de vondst van een radioreportage uit 2006, die de deuren openzette naar het verleden van Jan Ton. Zoals een briefje op het keukenblad in een leeg huis dat me in contact bracht met oude bekenden van Elly. Overal waar ik kom, doen mensen de deur open en overal staan ze me te woord. En zo hebben velen een beetje meegeholpen in deze reconstructie van het raadsel Jan en Elly. En is de Nederlandse taal verrijkt met de curieuze termen 'loederkapoen' en 'Rotterdamse slabek'.

Elly Leeflang

Twee maanden later zijn alle puzzelstukjes gelegd voor een ontluisterend verhaal. Over hoe Jan Ton iedereen jarenlang om de tuin heeft geleid en de dood van Elly Leeflang heeft verzwegen om haar AOW’tje op te kunnen strijken. Het is een echte longread waar je wel even de tijd voor moet nemen. “Ik kon niet stoppen met lezen”, vond ik een van de mooie commentaren.

Jan Ton

En wat de lezer fascineert, heeft ook mij gefascineerd in mijn speurtocht. Het is uitzonderlijk dat ik me zo intensief heb vastgebeten in de levens van deze Rotterdammers. En waarom? Niet omdat het een verhaal is dat de wereld op zijn kop zet. Wel eentje dat zich afspeelt in de rafelranden van de stad en waarvan je denkt ‘het zal je maar overkomen’ en ‘waarom is dit niet opgemerkt?’

Het gebeurt om de hoek en is tegelijkertijd ver van je bed. Het gaat over overleven en de voorgeschreven regels omzeilen. Over een doorgewinterde oplichter, maar geen geharde crimineel. Over mensen die zich onmogelijk maken en vereenzamen. Over een hondstrouwe mantelzorger met benefits. Het zouden ook ingrediënten voor een thriller kunnen zijn. Maar het is allemaal echt gebeurd en niemand hield het voor mogelijk. De politie heeft het onderzoek inmiddels afgerond en laat weten dat ze niets hebben toe te voegen.

Lees hier het best gelezen verhaal van 2020:
Lees meer: Terwijl Elly 3 jaar dood in haar bed ligt steekt buurman Jan haar AOW-tje in zijn zak