nieuws

'De telefoonklapper van K.P. van der Mandele is als de penseel van Rembrandt'

Hij wordt wel de schaduwburgemeester van Rotterdam genoemd: bankier, voorzitter van de Kamer van Koophandel en weldoener Karel Paul van der Mandele (1880-1975). Zijn naam is in Rotterdam bij het grote publiek misschien niet zo heel bekend, maar de projecten die hij in de stad gerealiseerd heeft, kent iedereen.
K.P. van der Mandele is één van de stichters van Tuindorp Vreewijk en betrokken bij de oprichting van de Nederlandse Handels Hogeschool, de voorloper van de Erasmus Universiteit. Hij heeft een vinger in de pap bij de verhuizing van de diergaarde naar Blijdorp en zet zich voor de komst van Beneluxtunnel en Brienenoordbrug.
"De lijst met projecten waar zijn naam aan is verbonden is ontzettend lang", zegt bedrijfshistoricus Ronald van der Heijden. Hij heeft onlangs de telefoonklapper van Van der Mandele ontdekt in het Stadsarchief Rotterdam. Daar wordt het hele archief van Van der Mandele bewaard.
Tekst gaat verder onder de foto
De bordeauxrode telefoonklapper staat vol met namen en nummers van Rotterdammers die door Van der Mandele bij zijn projecten werden gehaald. Mannen als Van Beuningen, De Monchy, Mees en Ruys horen bij zijn netwerk. "Het is echt een heel persoonlijk document. In die tijd had je weinig persoonlijke bezittingen. Het is net alsof je iemands iPhone hebt en precies weet met wie hij berichten uitwisselt", vertelt Van der Heijden die de inhoud van de klapper nog aan het analyseren is.

Penseel van Rembrandt

Van der Mandele is de man die mensen en geld bij elkaar brengt om projecten in Rotterdam te realiseren. "Dat deed hij door mensen te bellen en te contacten. Dan is zo'n telefoonklapper letterlijk een gematerialiseerd verhaal, het is bijna alsof je de penseel van Rembrandt vindt", zegt Van der Heijden.
Kijk hier naar een reportage over K.P.van der Mandele en zijn telefoonklapper. De tekst gaat verder onder de video.
Achterkleinzoon Karel van der Mandele woont in Atlanta (VS) en heeft foto’s van het telefoonboekje van zijn overgrootvader gezien. "Het zegt veel over zijn manier van werken", aldus Van der Mandele. In de familie is nog altijd het verhaal bekend over de werkwijze van 'K.P'.

Aanslag

"In het weekend kon je plotseling heel vroeg gebeld worden en dat werd een aanslag genoemd. Hij zei 'ik heb je genoteerd voor zoveel geld voor dit project' en het was moeilijk nee zeggen', vertelt de nazaat. "De telefoonklapper is een verwezenlijking van zijn manier om mensen aan elkaar te verbinden en een beroep te doen op hun plichtsbesef om de maatschappij te steunen."
De achterkleinzoon is geboren in het jaar dat K.P. van der Mandele is overleden. Hij heeft zijn overgrootvader dus niet gekend. In de familie wordt nog altijd vol bewondering gesproken over de man die zoveel voor Rotterdam heeft betekend. Vreewijk en de Handels Hogeschool zijn voorbeelden van voor de Tweede Wereldoorlog, maar ook tijdens de wederopbouw is Van der Mandele actief.

Wederopbouw

"De dag na het bombardement van 14 mei 1940 was er een bijeenkomst in de tuin bij Van der Mandele om te praten over de wederopbouw", weet Ronald van der Heijden. Achterkleinzoon Karel van der Mandele: "Na het bombardement moest er natuurlijk flink gewerkt worden om Rotterdam weer op te bouwen. Het is bijna niet voor te stellen hoeveel werk er is verzet in die korte periode. Dat verdient respect, niet alleen voor hem maar voor alle mensen met wie hij heeft gewerkt."
Karel Paul van der Mandele heeft zich altijd ingezet voor de stad Rotterdam. Achterkleinzoon Karel van der Mandele weet dat zijn overgrootvader een bescheiden man is geweest. Dat 'KP' geen grotere naamsbekendheid heeft in Rotterdam, is voor de familie geen issue.
"Daar deed hij het niet voor. Hij deed het om iets te doen voor de samenleving en de Rotterdammers. Hij deed het niet voor de naamsbekendheid", aldus achterkleinzoon Van der Mandele.

Churchillplein

Zijn bescheidenheid spreekt onder meer door het feit dat hij het idee van het stadsbestuur om een plein in het centrum naar Van der Mandele te noemen, zelf heeft afgeslagen. 'KP' vindt het in 1960 beter om het plein de naam Churchillplein te geven. Uiteindelijk krijgt Rotterdam wel een K.P. van der Mandelelaan. Ruim tien jaar na zijn dood krijgt een straat op bedrijvenpark Rivium zijn naam.
K.P. van der Mandele is al 45 jaar dood maar uit zijn naam worden er nog altijd projecten gerealiseerd in Rotterdam. In 1936 heeft hij de Van der Mandele stichting opgericht. De stichting ondersteunt mensen en instellingen in de provincie Zuid-Holland op maatschappelijk, sociaal en cultureel vlak. Achterkleinzoon Karel van der Mandele zit samen met andere nazaten in het bestuur: "We hebben een zekere voorkeur voor de steden Rotterdam, Dordrecht, Leiden en Delft, de steden waar mijn overgrootvader mee verbonden was", vertelt hij. "Mensen kunnen via de website nog altijd aanvragen doen."
Kijk hier naar het hele gesprek met Karel van der Mandele over zijn overgrootvader.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl