'Stikstofcrisis is grotere bedreiging voor haven dan coronacrisis'

Topman Cuno Vat van logistiek- en transportbedrijf Neele-Vat Logistics is zo'n optimist. Hij zag sinds zijn aantreden als directeur (2014) de winst van het familiebedrijf alsmaar groeien. Ook voor 2020 had hij een flinke omzetstijging verwacht, maar COVID-19 zette daar een streep door.

Vat: "Dat was een domper. De maanden april, mei en juni vielen tegen, zeker bij de zeevrachtafdeling. Daar heb ik wel eens gekeken of de telefoon het nog wel deed en de email aanstond. Ook bij transport hebben we mindere maanden gehad. Maar over heel 2020 ben ik niet ontevreden. We hebben een stabiele omzet gedraaid ten opzichte van het jaar daarvoor en hebben alle medewerkers in dienst kunnen houden. Daar ben ik trots op."

Ook directeur Kees Groeneveld van Euro Nordic Logistics heeft nog altijd de lach op zijn gezicht. Het bedrijf, met vestigingen in Antwerpen en Moerdijk, heeft haar hoofdkantoor in Ridderkerk en is gespecialiseerd in scheepstransport van droge bulk en agriproducten tussen Scandinavië en Europa. "Wij hadden zakelijk een goed jaar. We zitten vooral in de granen en veevoeders, en ja, die koeien blijven vreten natuurlijk. Als je in de kolen of olie zit, heb je een ander verhaal."

Achteraf is hij wel verbaasd over het positieve verloop van het eerste coronajaar. "We hebben echt angstige maanden gehad, maar na de zomer trok het aan en is het verder heel stabiel gebleven. Mensen blijven consumeren en dan moet allemaal gemaakt en verscheept worden."

Directeur Leo Ruijs van containeroverslagbedrijf ECT vond 2020 op zich 'geen makkelijk jaar'. Bij de terminal op de Maasvlakte meren de allergrootste zeeschepen ter wereld af, die grote hoeveelheden containers aan- en afleveren. Met vrachtwagens, via het spoor en de binnenvaart worden deze afgevoerd naar het achterland. Ruijs zag door de COVID-19 pandemie de containervolumes over de gehele linie dalen. Vooral in het begin van 2020 was het zwaar: de fabrieken in China stonden door de lockdown stil. Vanaf juni trok de economie weer aan en herstelde de containeroverslag zich.

Ruijs: "De vooruitzichten in het voorjaar waren slechter dan hoe het uiteindelijk heeft uitgepakt. Door de bank genomen hadden we met 6 tot 7 procent minder containerbewegingen niet eens zo'n heel erg slecht jaar. Inmiddels zitten we weer op een acceptabel niveau. En rederijen blijven positief over de ladingstromen, ondanks de lockdown in Europa. Want de consument blijft veel geld uitgeven aan onlineshoppen."

Achteraf denkt Cuno Vat dat de gestage koers van de afgelopen jaren zijn bedrijf door de crisis heeft geholpen. "We hebben een goed team en veel verschillende klanten. Dat, gecombineerd met een breed dienstpakket van zeevracht tot opslag en transport over de weg, betaalt zich nu uit."

De transportdivisie bij Neele-Vat Logistics daalde weliswaar met 5 procent, maar daar is de CEO niet ontevreden over. "In mei was ik wat minder vrolijk tegen mijn vrouw dan nu. Maar ik heb gezien dat we een crisis kunnen doorstaan. En we zijn een familiebedrijf, dat scheelt. Ons voortbestaan hangt niet af van een minder goed jaar."

Het bedrijf is ondanks alles blijven investeren: in de automatisering en het personeel (900 medewerkers). Vat hoopt ook te kunnen blijven groeien. Er staan in ieder geval drie uitbreidingen op stapel: een nieuw hoofdkantoor en distributiecentrum op Port Park Pernis en een 'crossdock' distributiecentrum in de Waalhaven. "Hier gaan we meer containers met de trein vervoeren. Daardoor kunnen we het aantal vrachtwagenbewegingen beperken en onze CO2-uitstoot verminderen."

De eerste weken na Brexit zijn Cuno Vat niet meegevallen. Ondanks de naar eigen zeggen goede voorbereidingen, bleken veel andere partijen in de logistieke keten te laat gestart. Terwijl verladers, vervoerders, douane-agenten en overheden afhankelijk zijn van elkaar bij de gegevens uitwisseling "Het is alle hens aan dek en dat zal nog enige weken duren, maar we komen er uiteindelijk samen wel door," is zijn verwachting.

Euro Nordic Logistics heeft ook ladingstromen van en naar het Verenigd Koninkrijk. De voorbereidingen voor de Brexit hebben ook hier veel tijd en mankracht gekost. De klanten hebben in de aanloop naar het handelsakkoord aan beide kanten van de Noordzee voorraden aangelegd. De laatste maanden waren er volgens Groeneveld daardoor wel wat vervoers- en opslagproblemen, maar de eerste weken van dit nieuwe jaar lopen tot nu toe soepel.

Hij verwacht wel dat de ladingstromen de komende tijd wat minder zijn. Maar over de hele linie geeft dat waarschijnlijk weinig problemen. "De signalen zijn goed. Misschien groeien we niet, maar dat hoeft ook niet elk jaar."

Ook Leo Ruijs van ECT is optimistisch over komend jaar. Als importhaven voor schepen uit Azië is het bedrijf afhankelijk van de economie aldaar. En die draait weer optimaal. "Er zijn zelfs records gebroken op de terminals van onze zustermaatschappijen in China. En daar gaan wij de vruchten van plukken."

De grote consumentenvraag zorgt wel voor problemen, want er zijn minder schepen beschikbaar. En er is een tekort aan lege containers voor China, wat de prijs enorm opdrijft. "Wij kunnen ons containerterrein nu eenmaal niet vol zetten met lege containers, als we 'm draaiende willen houden."

Hij verwacht vijf procent herstel ten opzichte van het verlies aan lading in 2020, maar dat is afhankelijk van hoe lang de covid-crisis aanhoudt. "Ik hoop dat met het vaccin het aantal besmettingen snel omlaag gaat en dat de Engelse variant ver van ons wegblijft. Dat is economisch voor ons van groot belang. Want als het consumentenvertrouwen daalt en we allemaal ons geld in de knip houden, dan heeft dat effect. Niet alleen hier in Nederland maar ook in bijvoorbeeld Duitsland, waar wij veel aan leveren."

Rasoptimist Kees Groeneveld besluit met een waarschuwing aan de politiek: ga aan de bak om de energietransitie te steunen. "De Rotterdamse haven moet vergroenen om de CO2-uitstoot te verminderen. Dat is nodig, maar we moeten wel realistisch blijven," stelt de logistieke dienstverlener.

"Fabrieken willen van fossiele brandstoffen overstappen naar groene varianten, maar kunnen dat kan nu niet door de stikstofproblemen. Havens als Antwerpen en Hamburg gaan straks met de buit aan de haal. In die landen worden miljarden beschikbaar gesteld, waar onze overheid er 35 miljoen tegenover stelt. Als er geen besluit wordt genomen over stikstof, dan is dat een grotere bedreiging voor de toekomst van de haven dan een coronacrisis. Investeerders willen zekerheid voor tientallen jaren, geef ze die."