Top 5 grootste vooroordelen tegen rechters

De Nederlandse rechters liggen meer dan ooit tevoren onder vuur. Uit een onderzoek van de eigen Raad voor de Rechtspraak blijkt dat 85 procent van de burgers vindt dat er veel te laag wordt gestraft. Daarom stelde RTV Rijnmond aan de vooravond van de open dag van de rechtbanken een lijst samen van vooroordelen tegen rechters en vroeg Wim van Veen, president van de rechtbank Rotterdam, om hierop te reageren.

1. Rechters straffen te laag

Wim van Veen: “Als je dat internationaal bekijkt en je vergelijkt met andere landen, dan wordt er in Nederland helemaal niet laag gestraft. Bovendien wordt het meestal gezegd door mensen die de zaak niet kennen. Professor Wagenaar heeft dat onderzocht in de rechtbank Utrecht. Dan liet hij leken een keertje echt het dossier lezen. Wat bleek: hun oordeel verschilde niet veel van dat van de rechters. Alleen deden ze er veel langer over, waaruit maar weer eens blijkt dat rechter een vak is”.

2.Rechters zitten in een ivoren toren

Wim van Veen: “Rechters záten in een ivoren toren. Ze weten dondersgoed wat er zich afspeelt in de samenleving en stellen zich ook vaak op de hoogte, als ze zaken draaien. In strafzaken worden bijvoorbeeld de persoonlijke omstandigheden van de verdachte besproken en dan komen allerlei maatschappelijke omstandigheden aan de orde”.

3.Rechters zijn allemaal links

Wim van Veen: “We weten simpelweg niet wat rechters stemmen want dat wordt nooit gevraagd. Dat speelt ook geen enkele rol bij sollicitaties. Het enige dat ik ken was een peiling van het blad Vrij Nederland van een jaar geleden. Toen bleek dat de rechters redelijk verdeeld waren over de vijf grootste partijen, met een lichte voorkeur voor D66”.

4.Rechters maken meer fouten omdat ze niet ontslagen kunnen worden

Wim van Veen: “Rechters zijn inderdaad voor het leven benoemd, maar dat is een groot goed. Als rechters neem je regelmatig beslissingen die ook voor de overheid negatief kunnen uitvallen. Dan hoeven we niet bang te zijn dat we direct ontslagen worden. De benoeming is dus een vorm van bescherming en een garantie dat we onafhankelijk kunnen zijn. Daarnaast zijn er tal van procedures om te klagen over het gedrag van rechters of om hun ontslag aan te vragen als ze het te bont maken”.

Wim van Veen: “In Rotterdam zijn er inmiddels iets meer vrouwen dan mannen rechter. Het is ook goed dat er een balans is gekomen en daarmee een afspiegeling van de samenleving. Bovendien heb ik nog nooit gemerkt in de samenwerking met vrouwelijke collega’s dat zij anders, softer tegen zaken aankijken”.

Van Veen houdt zaterdag open huis in de Rotterdamse rechtbank, net als zijn collega in Dordrecht. Bezoekers kunnen nagespeelde zittingen bijwonen en in discussie gaan met rechters. In Rotterdam gaat het nadrukkelijk over media-hypes.

Van Veen: “De zaak Saban B. is dan een goed voorbeeld. Het betreft hier een zeer ernstige zaak, waarbij het goed is dat rechters zich realiseren wat het effect is van hun beslissing. Het maakt ook duidelijk hoe belangrijk het is als wij snel en goed uitleggen waarom we tot een bepaald vonnis zijn gekomen. In de zaak Saban B. heb ik dat ook gezegd tegen mijn collega van het gerechtshof in Arnhem: Je hebt het helder uitgelegd, maar dagen te laat”.

Foto: Rechtbankpresident Wim van Veen