Huisartsen moeten volgens advies ontlast worden

Ook moeten doktersassistenten de bevoegdheid krijgen kleine medische handelingen te verrichten en patiënten de mogelijkheid krijgen om zonder verwijsbriefje naar een fysiotherapeut te stappen.

Dit zijn enkele van de aanbevelingen van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg, RVZ, aan staatssecretaris Ross van Volksgezondheid. De aanbevelingen staan in het rapport Taakherschikking in de gezondheidszorg, dat dinsdag aan Ross is aangeboden.

Assistenten of verpleegkundigen kunnen vaak voorkomende en minder gecompliceerde problemen heel goed zelfstandig oplossen, aldus de raad. Er hoeft niet altijd een dokter aan te pas te komen. De deskundigheid van de hulpverlener moet bepalen wie welke taken kan uitvoeren en niet de oude hiërarchie die voor de diverse beroepen geldt.

De raad pleit voor de invoering van een nieuwe opleiding voor verpleegkundigen. Ze zouden binnen enkele jaren kunnen worden opgeleid tot 'hbo-arts', een medicus die de eenvoudige verrichtingen kan uitvoeren. Ross is zeer enthousiast over het plan. Volgens haar helpt het om het tekort aan artsen te verkleinen. Daarbij biedt het verpleegkundigen meer kans om
carrière te maken. De nieuwe opleiding, zei ze dinsdag, kan op korte termijn van start gaan. Ze heeft er binnenkort overleg over met staatssecretaris Nijs van Onderwijs. Ross verwacht dat binnen vier jaar al 5000 'hbo-artsen' kunnen zijn klaargestoomd. Volgens haar staan universiteiten te trappelen om de nieuwe opleiding in hun pakket op te nemen.

Het komt nu al vaker voor dat minder hoog opgeleiden bepaalde taken uitvoeren in de gezondheidszorg. Wie een leesbril nodig heeft gaat niet naar de oogarts, maar naar een opticiën. Op een aantal plaatsen houden verpleegkundigen spreekuur voor mensen met diabetes of astma. Sinds kort worden ook niet-artsen opgeleid om, onder supervisie van een chirurg, kleine operaties uit te voeren.

Maar artsen en ook tandartsen hebben moeite met het formeel vastleggen daarvan, stelt de RVZ. Zij maken zich zorgen over de kwaliteit van de zorg, maar zijn soms ook bang voor aantasting van hun financiële positie.

De RVZ vindt het nodig dat deze andere taakverdeling wordt geformaliseerd. Al was het alleen al omdat door de vergijzing de vraag naar zorg groeit en het moeilijk zal zijn voldoende personeel te vinden. Een herschikking van taken kan helpen in de toekomst voldoende personeel aan te trekken en vast te houden. De opleiding moet veranderen om toekomstige zorgverleners voor te bereiden op een ander takenpakket en meer samenwerking.

Voorzitter B. Vos van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) reageert gematigd optimistisch op het rapport van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Hij maakt zich zorgen over voorstellen om, bijvoorbeeld, patiënten zonder verwijzing van de huisarts direct naar een fysiotherapeut te laten gaan. ,,Stel dat iemand klaagt over pijn in zijn been. Dat kan bijvoorbeeld duiden op trombose, een tumor, of suikerziekte. Maar die fysiotherapeut zal niet op dergelijke zaken letten. Hij heeft voor die ziekten immers geen opleiding gehad.'' Volgens Vos moet bij alle behandelingen dus de huisarts aan het begin van de keten van de hulpverlening blijven staan. ,,Hij herkent immers de signalen, kent de achtergrond van de patiënt en kan klachten het beste duiden.''

Vos vreest dat een aantal van de aanbevelingen van de RVZ op de lange baan wordt geschoven. Bijvoorbeeld het opleiden van de hbo-artsen of het opwaarderen van de doktersassistentenopleiding.

Volgens hem heeft de raad een belangrijke maatregel over het hoofd gezien: ,,Het weghalen van administratieve taken bij de huisarts. Hij is daar 20 procent van zijn tijd aan kwijt. Huur voor dit werk een relatief goedkope assistent in. Dat geeft de arts meer tijd voor zijn patiënten.'' Volgens Vos moet het ministerie van Volksgezondheid geld voor deze maatregel beschikbaar stellen.''